Taşeron işçilerin kadroya alınması ile ilgili düzenlemede sona yaklaşıldı. Taşeron işçilerin kadroya alınmasında hangi şartlar aranacak? İşte detaylar…
Maliye Bakanı Naci Ağbal son yaptığı açıklamada, taşeron işçilerin kamuda istihdamına ilişkin "Şu ana kadar, ilk başta yapmış olduğumuz açıklamaların dışında herhangi bir şekilde yeni bir değerlendirme, konuyla ilgili olarak farklı bir bakış açımız yok." dedi.
Kamuda çalışan taşeron işçiler
Taşeron işçilere kadro düzenlemesinden hangi işçiler yararlanacak? Aranan şartlar ne? Mali ve sosyal hakları ne olacak? Kamuda istihdamın yanı sıra belediye ve il özel idarelerinde ile bağlı kuruluşlarında çalışan taşeronların durumu nedir?
Merak edilen tüm bu sorulara AK Parti Ekonomi İşleri Başkanlığı, Ekonomi Bülteni’nde yanıt verdi. İşte merak edilen soruların cevapları:
Hangi işçiler bu haktan yararlanacak?
Sayın Başbakanımız Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu’nun açıklamış olduğu düzenleme, sadece aşağıda belirtilen kamu işyerlerindeki alt işveren (taşeron) işçilerini ilgilendirmektedir. Özel sektör şirketlerine ait işyerlerinde çalışan alt işveren (taşeron) işçileri bu kapsamda değildir.
– Genel ve özel bütçeli idareler,
– Düzenleyici ve denetleyici kurumlar,
– Sosyal güvenlik kurumları ile bunlara bağlı döner sermayeli idareler,
– İl özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlar,
– Özel kanunlarla kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları,
bünyesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım işlerinde çalışan işçilerin kapsama alınması öngörülmektedir.
Kamuda hem asıl işlerde ve hem de yardımcı işlerde çalışan yaklaşık 720 bin işçi bu haktan yararlanacak. Bu şekilde özel sözleşmeli personel olarak istihdam edilecek işçiler, 12 ay boyunca ve tam zamanlı olarak çalışanlar olup, emekliliğe hak kazananlar ise bu durumdan yararlanamayacak.
Bu kapsamdaki kişilerde aranacak şartlar nelerdir?
Kamu işyerlerindeki alt işveren (taşeron) işçilerinin özel sözleşmeli personel olarak alınabilmesi için aranacak şartlar aşağıda yer almaktadır;
– Kurum ve iş açısından kapsamda bulunmak,
– Tasarının TBMM’ye sevk edildiği tarih itibariyle çalışıyor olmak,
– Kapsamdaki idarelerde 1 Kasım itibarıyla çalışıyor olmak,
– Yaş hariç devlet memurluğuna atanmak için öngörülen genel şartları taşımak,
– Emekli aylığı almaya hak kazanmamış olmak,
– 65 yaşını doldurmamış olmak,
– Haftalık çalışma saatinin tamamında idareye ait işlerde çalışıyor olmak,
– Dava açma dâhil her türlü haklarından feragat etmek,
– Yapılacak yazılı ve/veya sözlü sınavda başarılı olmak,
– Devletin güvenliğine karşı suçlar ile Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlarla ilgili olarak hakkında herhangi bir soruşturma veya kovuşturma bulunmamak. Bu şartların tümünün sağlanması gerekmektedir. Yukarıda belirtilen şartları yerine getiremeyen alt işveren (taşeron) işçileri, özel
sözleşmeli personel olma hakkından yararlanamayacaktır.
Hangi işler bu kapsama girmektedir?
– Kamu İhale Kanunu ve diğer ilgili kanunlar kapsamında ve asıl işveren alt işveren (taşeron) ilişkisinin kurulduğu “personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında” yer alan asıl ve yardımcı işlerde,
– Süreklilik arz eden (bir yıl-12 ay) hizmetlere ilişkin işlerde,
– İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği işlerde
çalışanlar bu haktan yararlanabilecektir.
Söz konusu kapsam dışında kalan 3 aylık veya 6 aylık bir çalışma dönemi için geçici işçi olarak çalıştırılan kişiler bu haktan faydalanamayacaktır.
Alt işveren (taşeron) işçisi "özel sözleşmeli personel" olacak mı?
Özel sözleşmeli personel modeli, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılmasına dair hükümlerine tabi olmaksızın alt işveren (taşeron) işçilerinin atamalarının yapılabilmesi ve bunlar aracılığıyla yürütülen hizmetlerin aynı şekilde sürdürülmesi amacıyla oluşturulan yeni bir sözleşmeli personel çalıştırma modelidir.
Bu modelde, bu kapsamdaki sözleşmeli personelin seçiminde aranacak şartlar ve uygulanacak sınav, ödenecek ücret, üç yılı geçmemek üzere yapılacak sözleşme süreleri, sözleşme usul ve esasları ile diğer hususlar Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecektir.
Bu kapsamda çalıştırılacak personel;
– Özel Sözleşmeli Personel unvanlı pozisyona atanacak.
– İhale hak edişlerinin ödendiği bütçe, teşkilat ve birimde istihdam edilecek.
– Bu istihdamın usul ve esasları ile haklar ve yükümlülüklere ilişkin Bakanlar Kurulu kararıyla düzenleme yapılacak.
– Sözleşme dönemi üçer yıllık periyotlar olarak düzenlenecek.
– Sosyal güvenlik yönünden 4/a’lı (SSK) olacak.
– Memur sendikaları kapsamında toplu sözleşme hakkı bulunacak.
Özel Sözleşmeli Personel mali ve sosyal hakları neler olacak?
Bu düzenlemeyle kamuya geçecek taşeron işçilerinin maaş veya özlük hakları yönünde bir farklılık olması beklenmiyor. Taşeron işçiler yeni bir statü ile kadroya alınacaklar ve “özel sözleşmeli personel” statüsü olacaklar. Kadroya alındıktan sonra üç yıl arayla sözleşmeler yenilecektir. Bu kişiler devlet memuru kadrosuna alınmayacak, sadece özel sözleşmeli personel olarak istihdam edilecektir.
Aynı işte ve aynı özlük haklarıyla çalışmaya devam edilecek, maaş ve özlük hakları taşeron firmalar yerine kamu kurumları tarafından yerine getirilecektir. Yapılacak düzenlemeye göre;
– 01.01.2016 tarihi itibarıyla ihale sözleşmesine göre ödenmekte olan ücret ve diğer mali haklar esas alınacaktır.
– 01.01.2016 tarihi itibarıyla mevcut mali hakları, atandığı tarihe kadarki dönemde “sözleşmeli personel ücretinde meydana gelen artış oranı” kadar arttırılarak güncellenecektir.
– 4/B’li sözleşmeli personelin yararlandığı sosyal haklardan (aile ve yiyecek yardımları) aynen yararlanacaktır.
– İhale sözleşmesine göre, varsa fazla mesai ücreti ile sosyal hakları dikkate alınmayacaktır.
Kamuda istihdam süreci nasıl olacak?
Kamuda hem asıl işler ve hem de yardımcı işlerde çalışan alt işveren (taşeron) işçilerinin özel sözleşmeli personel olarak görevlendirebilmesi için yasal bir düzenleme yapılması gerekiyor.
TBMM’de buna ilişkin yasa çalışmalarının tamamlanması halinde alt işveren (taşeron) işçileri özel sözleşmeli personel olarak aldıkları ücretle beraber aynı işyerinde çalışmaya devam edecekler.
Kamuya geçişte kişinin mesleği ve kamu hizmetini yapabilmesi için gerekli bilgi ve donanıma sahip olup olmadığını belirlemeye yönelik her kurumun hizmet özelliğine göre sınav yapılacak. Ayrıca bu kişilerin güvenlik soruşturmaları da önemli olacak.
– Buna ilişkin yasal düzenlemeden itibaren otuz gün içinde çalışılan idareye yazılı olarak başvurulması,
– Başvuru süresinin bitiminden itibaren üç ay içinde idarenin başvuruyu incelemesi ve şartları taşıyıp taşımadığını tespit etmesi,
– Tespiti izleyen üç ay içinde Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine atanacaklar için Maliye Bakanlığınca pozisyon ve isim vizesi, mahalli idarelerin şirketlerinde istihdam edilecekler için ise İçişleri Bakanlığınca isim vizesinin yapılması,
– Vize işlemi yapılanların bu süreyi izleyen iki ay içinde idarelerince yazılı ve/veya sözlü sınava tabi tutulmaları,
– Yapılan sınavlarda başarılı olanların bir ay içinde vize edilen pozisyonlara atanması gerekmektedir.
İleride bu kapsama giren personel sayısında artış ihtiyacı olduğunda ihale yoluyla hizmet alımı yapmaksızın, personel ihtiyacını kendi bünyesinde özel sözleşmeli personel pozisyonundan karşılayacak.
Çalışmak isteyen kişiler de bu düzenlemeden sonra doğrudan doğruya kamu idarelerine müracaat ederek bu sözleşmeli statü için belirlenen koşullara uygunsa orada çalışabilecek.
Belediye ve İl Özel İdareleri ile bağlı kuruluşlarında çalışan alt işveren (taşeron) işçilerinin durumu nasıl olacak?
Belediye ve özel idarelerdeki alt işveren (taşeron) işçileri için, bu kurumların kuracağı şirketler aracılığıyla istihdam sağlanacak.
Diğer bir deyişle Belediyeler ve İl Özel İdareleri ile bağlı kuruluşlarında alt işverende çalışan işçiler bu idarelerin kuracağı kendi şirketlerinde istihdam edilecek.
– Halen mahalli idarelerde alt işveren işçisi olarak çalışanlar mahalli idarelere ait şirketlerde işçi olarak istihdam edilecek.
– Mahalli idarelerin mevcut şirketlerinde çalışanlar aynen çalışmaya devam edecek.
– Bu şirketlere, personel çalıştırılmasına dayalı işler kapsamında verilecek işler 4734 sayılı kanunun 22’nci maddesinde öngörülen limit ve şartlara tabi olmaksızın doğrudan temin yöntemiyle yapılacak.
Diğer bir ifadeyle belediyelerin kurmuş oldukları şirketlerde çalışanlar mevcut şirketlerinde aynen çalışmaya devam edecekler ve durumlarında bir değişiklik olmayacak.
Sadece Belediyeler ve İl Özel İdareleri ile bağlı kuruluşlarında alt işveren bünyesinde istihdam edilen işçiler mahalli idarelere ait şirketlerde özel sözleşmeli personel olarak istihdam edilecek.
Kamu idareleri, belediyeler ve il özel idarelerinde yaklaşık 720 bin asıl ve yardımcı iş yapan taşeron personel, kamuda "özel sözleşmeli personel" olarak istihdam edilecek. Konuya ilişkin tasarı, 1-2 hafta içinde Meclis’e gönderilecek.
Bu kapsamda istihdam edileceklerin pozisyonu, çalışma koşulları, mali ve sosyal hakları ile yükümlülüklerine ilişkin düzenleme hazırlanıyor.
Buna göre, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde çalışanlar bu kapsama girecek. Bir yerde anahtar teslim götürü hizmet yapılıyorsa, kaç personelin çalışması gerektiği sözleşmede belirtilmemişse burada çalışan taşeronlar kapsama girmeyecek.
Güvenlik, temizlik personeli gibi yardımcı personel, Sağlık Bakanlığında, üniversitelerde yardımcı hizmetlerde çalışanlar, kamu idarelerinde hemşire, büro görevlisi, bilgi işlemci gibi asıl işleri yapanlar düzenlemeden yararlanacak.
Taşeron işçiler hangi şartlarla istihdam edilecek?
Kamu idareleri, belediyeler ve il özel idarelerinde yaklaşık 720 bin asıl ve yardımcı iş yapan taşeron personel kamuda "özel sözleşmeli personel" olarak istihdam edilecek. Kapsama dahil personelin 1 Kasım 2015’ten önce işe girmiş ve halen çalışmaya devam ediyor olması gerekecek. Bu kişilerde, devlet memurluğuna atanmak için aranan şartları taşıyacak. Emekli aylığı almaya hak kazanmış ya da 65 yaşını doldurmuş taşeron işçi düzenlemeden yararlanamayacak.
Sınav yapılacak
Kamuda tam zamanlı hizmet veren taşeron işçi, düzenlemeden yararlanacak, kısmi zamanlı çalışanlar ise bu haktan faydalanamayacak. Kamuya alınacak personelin 12 ay boyunca görev yapıyor olması şartı aranacak, 3, 6 ay gibi geçici hizmetler kapsamında çalıştırılan personel kanun kapsamına girmeyecek.
Kamuya geçişte kişinin mesleği ve kamu hizmetini yapabilmesi için gerekli bilgi ve donanıma sahip olup olmadığını belirlemeye yönelik sınav yapılacak. Sınavın ayrıntıları tasarıda belirlenecek. Taşeron işçiler atanmaları halinde geçmişe dönük hak talebinde bulunamayacak.
Belediye ve il özel idarelerinde kapsama dahil olacak taşeron personel, bu kurumların şirketlerinde istihdam edilecek. Kapsama giren personel, yasa çıktıktan sonra 1 ay içinde talepte bulunacak.
İlgili kamu kurumları başvuruları aldıktan sonra şartların oluşup oluşmadığını değerlendirecek, devlet memuru olmanın gerektirdiği güvenlik araştırmaları da ayrıca yapılacak. Kamu kurumları daha sonra kaç kişiyi istihdam etmek istiyorsa ilgisine göre Maliye ya da İçişleri Bakanlığına bildirecek.
– Mali haklar toplu sözleşmeyle belirlenecek
Kamuda istihdam edilecek taşeron personelle "özel sözleşmeli personel" pozisyonunda 3’er yıllık sözleşme yapılacak. Sözleşme dönemleri her 3 yılda bir yenilenecek. Kamuya alınan personele, şu anda aldıkları aylık üzerinden maaş verilecek. Bu kişiler hangi kurumun, hangi biriminde, hangi işi yapıyorlarsa aynı işi yapmaya devam edecek. Bu kişilerin görev yerlerinde değişiklik yapılmayacak.
Söz konusu kişiler, mali hakları bakımından 4/B kapsamındaki sözleşmeli personel gibi memurların toplu sözleşme düzenine tabi olacaklar.
Taşeron çalışanlar, kamuya geçtikten sonra emeklilik sisteminde 4/A kapsamındaki personel gibi değerlendirilecek.
Maliye Bakanlığınca hazırlıkları yürütülen tasarı, 1-2 hafta içinde Meclis’e gönderilecek.
Taşeron işçilerle ilgili iki model önerildi
Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan, taşeron işçilerin, "özel statülü sözleşmeli personel" yerine kamuda kadrolu işçi (4/d) olarak ya da kamunun kuracağı imtiyazlı şirketlerde istihdam edilmesini istediklerini bildirdi.
Arslan, Ekonomi Muhabirleri Derneği’nde (EMD) basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Bir basın mensubunun taşeron işçilerin kamuda "özel statülü sözleşmeli personel" olarak istihdam edilecek olmasıyla ilgili görüşlerini sorması üzerine Arslan, şunları söyledi:
"Hükümetin açıkladığı yeni statü bizim için hakikaten sürpriz oldu. Kamuoyu, hükümetten asıl ve yardımcı işleri açıklamasını bekliyordu. Açıklanan üç husustan ikisi bizim de talep ettiğimiz konuydu. Biz kamuda taşeron işçiliğe son verilmesi ile asıl ve yardımcı iş yapılmadan hepsinin kadroya alınmasını istiyorduk. Ama böyle yeni bir statüyle istihdam edilmelerini istemiyorduk. Çünkü bu yeni statüyle taşeron işçiler ne kadrolu memur ne de kadrolu işçi olabiliyor. Bu konuda hükümetle aramızda 180 derece fark var."
"Maliye Bakanlığına yeni model sunacağız"
Hak-İş olarak eleştiri ve taleplerini geçen hafta Maliye Bakanlığı yetkililerine ilettiklerini, bunun üzerine Maliye Bakanının kendilerinden önerilerini bir model olarak sunmalarını istediğini belirten Arslan, "Şimdi bu model üzerinde çalışıyoruz. Biz, taşeron işçilerin, ‘özel statülü sözleşmeli personel’ yerine kamuda kadrolu işçi olarak ya da kamunun kuracağı imtiyazlı şirketlerde istihdam edilmesini istiyoruz. Bu çalışanların 4/d, yani belirsiz süreyle çalıştırılan sürekli işçi kadrolarına alınması bizim önceliğimiz. Bu statüyle taşeron işçiler hak kaybına uğramayacağı gibi yeni haklar da kazanmış olacak. Bununla birlikte, bu işçilerin kamu tarafından kurulacak KDV’den muaf imtiyazlı şirket ve şirketlerde istihdam edilmesini de diğer bir seçenek olarak masamızda duruyor" dedi.
Arslan, "Taşeron işçiler, ‘özel statülü sözleşmeli personel’ olduğunda serbest toplu pazarlık ve 52 günlük ikramiye haklarını kaybetmiş olacaklar" ifadelerini kullanarak, "özel statülü sözleşmeli personel"lerin 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun sağladığı avantajlarından yararlanamadığına da dikkati çekti.
Hak-İş: Tüm taşeron işçiler ‘kadrolu işçi’ olarak çalıştırılmalı
Hak-İş’ten yapılan yazılı açıklamaya göre, Başkanlar Kurulu, taşeron işçilerin kamu kurum ve kuruluşları bünyesine atanmaları, mevsimlik ve geçici işçilerin sorunları, kıdem tazminatıyla ilgili tartışmalar ve esnek çalışma uygulaması konularını görüşmek üzere Azerbaycan İşçi Sendikaları Konfederasyonu iş birliğinde 15 Nisan’da, Bakü’de toplandı.
Taşeron işçilerinin "özel sözleşmeli personel" statüsüne geçirilmesine ilişkin itiraz ve önerilerinin dikkate alınmasını talep eden Hak-İş Başkanlar Kurulunca, şu konulara dikkat çekildi:
"Talebimiz, tüm taşeron işçilerin sendikal haklara sahip ‘kadrolu işçi’ olarak çalıştırılmasıdır. Ancak, Maliye Bakanı’nın yaptığı açıklamalardan anlaşılıyor ki, kamu kurum ve kuruluşlarında 4A, 4B, 4C, 657 gibi statü farklılıklarının ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmaların tartışıldığı bir dönemde, taşeron çalışanlar için kamuda yeni bir statü oluşturulması var olan sorunlara yeni sorunlar ilave edecektir. ‘Özel Sözleşmeli Personel’ statüsü ile çalışanların serbest toplu pazarlık ve işçi sendikalarına üyelik hakları ellerinden alınmaktadır. Hatta yüz binlerce taşeron işçisinin halen devam etmekte olan toplu sözleşme süreçleri, getirilmek istenen yeni statüyle tamamen ortadan kaldırılmaktadır. Taşeron işçilerden özel sözleşmeli personel statüsüne geçebilmeleri için mevcut kıdem tazminatı ve diğer işçilik haklarından vazgeçmeleri istenmektedir. Açıkçası, 6552 Sayılı Kanun’la verilen haklar yeni statü ile çalışanların elinden geri alınmaktadır."
