Kıbrıs, ‘komşularıyla elektrik bağlantıları geliştirmeyi’ hedefliyor
Lefkoşa’nın komşu ülkelerle yeni elektrik bağlantıları kurarak Kıbrıs’ın enerji haritasındaki bölgesel rolünü güçlendirme niyeti, Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis tarafından Çarşamba günü düzenlenen bir konferansta yapılan konuşmada vurgulandı.
Büyük Deniz Bağlantısı: Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail’i Bağlayacak Bir Elektrik Kablosu İçin Beklentiler
Son yıllarda enerji güvenliği, özellikle siyasi ve enerji izolasyonundan muzdarip olanlar olmak üzere birçok ülke için merkezi bir konu haline geldi. Demir Kılıç Savaşı, İsrail’in kriz zamanlarında elektrik arzındaki hasar veya kesintiler sorununa bir çözüm bulma ihtiyacını büyük ölçüde keskinleştirdi. İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs arasında son on yılda gelişen yakın ilişki, bu tür projeleri mümkün kılıyor ve teşvik ediyor. Son yıllarda masada olan projelerden biri de üç ülkeyi birbirine bağlayacak bir elektrik kablosu. Bu, uygulanabilirliği konusunda birçok soru işareti barındıran iddialı ve pahalı bir proje. Ancak, mevcut koşullar altında, bu stratejik konuyu politika açıklamalarından eyleme geçirmek elzemdir. İsrail-Kıbrıs-Yunan üçgeninin sunduğu siyasi fırsattan yararlanarak İsrail’in acilen ihtiyaç duyduğu türden bir enerji çözümü bulmak için kararlar alma ve bütçe ayırma zamanı gelmiştir.
Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail’in elektrik şebekelerini birbirine bağlama fikri on yıldan uzun süredir gündemde. Temel motivasyon, İsrail ve Kıbrıs’ın özünde enerji adaları olması nedeniyle, ülkelerden birinin tüm elektrik ihtiyacını tek başına karşılayamadığı acil durumlarda yardımcı olabilecek bir enerji bağlantısı kurmanın (benzer olsa da farklı nedenlerle) kendi çıkarlarına olmasıydı. Kıbrıs açısından bakıldığında, 2011 yılında Kıbrıs’taki Mari elektrik santralinde yaşanan patlama, ciddi bir arıza durumunda yedek güç sağlayabilecek yeni enerji bağlantı biçimlerine ihtiyaç duyulduğunu açıkça ortaya koydu. İsrail ve Kıbrıs, Yunan tarafını hem pratik hem de siyasi nedenlerle elzem ve apaçık ortada olan bir konu olarak gördü.
İsrail ve Kıbrıs arasında siyasi ve profesyonel düzeyde birçok görüşme gerçekleşti ve her iki ülke de enerji bağlantısının geliştirilmesine olan ilgilerini vurguladı. Geçtiğimiz Mart ayı sonlarında, Kıbrıs Enerji Bakanı İsrail’i ziyaret etti; ardından Enerji Bakanlığı Genel Müdürü, elektrik şirketinin başkanı ve Noga şirketinin müdürü de dahil olmak üzere bir İsrail heyeti Kıbrıs’ı ziyaret etti. Bu görüşmelerde her iki taraf da “ülkeler arasındaki iş birliğini geliştirme ve aralarındaki denizaltı elektrik kablosu projesinin hızlandırılmış bir şekilde tamamlanması için çalışma” konusunda mutabık kaldıklarını vurguladı.
Mart 2021’de, iki ülkenin dönemin enerji bakanları arasında bir mutabakat zaptı imzalandı. Daha Kasım 2011’de, İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ve dönemin Enerji Bakanı Uzi Landau’nun ziyareti sırasında, ülkeler elektrik sektöründe iş birliği yapmak üzere İsrail-Rum-Kıbrıs üçlü bir çalışma grubu kurulması konusunda anlaşmışlardı. O zamandan beri çok az şey yapıldı.
